ترکیه که به دلیل تناقضات در معادلات ایدئولوژیک و منافعش دچار رفتارهای سینوسی و بعضا ناپایدار است طی روزهای اخیر تحرکات نظامی جدیدی را در منطقه در پیش گرفته که محور آن را نیز تجاوز به مناطق شمالی سوریه تشکیل می دهد. این تجاوز با ادعای مبارزه با تروریسم در حالی صورت می گیرد که حمایتهای این کشور از تروریسم در سوریه و عراق و البته همراهی آن با آمریکا به عنوان محور تروریسم جهانی ابهامات بسیاری را در صداقت ادعایی این کشور ایجاد کرده است. نکته قابل توجه در این تجاوز به یک عضو سازمان ملل مواضع و واکنش آمریکاست که در کنار خارج ساختن نیروهایش از این مناطق جنگی، حمایت از تروریسم ستیزی ترکیه را نیز ادعا کرده است. اما در کنار این مباحث یک نکته کلیدی مشاهده میشود و آن سخنان ترامپ در باب اروپاست. در بیانیه کاخ سفید عنوان شده بود که ترکیه پذیرفته چند هزار عضو داعش را که در ماههای گذشته اسیر شدهاند و حالا در اختیار آمریکا و کردها قرار دارند، تحویل بگیرد. اغلب این افراد اتباع اروپا هستند، اما با وجود درخواست مکرر ترامپ، سران کشورهای اروپایی از پذیرش و محاکمه آنها خودداری کردهاند. ترامپ پیشتر عنوان کرده بود که ممکن است این اسرا را آزاد کند. حال این سوال مطرح است که مقصود آمریکا از کشاندن پای اروپا به این معادلات چیست و این هشدارها برای چه بوده است؟ نگاهی بر پیامدهای تجاوز ترکیه به سوریه نشان میدهد که از یک سو هزاران نفر به جمع آوارگان افزوده خواهند شد و از سوی دیگر فضای هرج و مرج ایجاد شده زمینه ساز احیا و تشدید تحرکات تروریستها خواهد شد. هر دو مقوله به منزله چالشهای جدید امنیتی رای اروپاست چرا که از طرفی سیل آوارگان به سمت اروپا خواهد بود و از طرف دیگر راه برای ورود تروریستها به اروپا بازخواهد شد.
آمریکا از شرایط بحرانی اروپا و ناتوانی آن در برابر این بحرانها آگاه است لذا با برجسته سازی مسائلی همچون طرح لزوم پذیرش تروریستها و پذیرش آزادی عمل ترکیه در تجاوز به سوریه در کنار پیگیری اهدافش علیه سوریه، روسیه و مقاومت منطقه تلاش دارد تا از این مسئله برای تحقق اهدافش علیه اروپا بهره گیرد. آمریکا از مدتها پیش در کنار طرح افزایش هزینههای اروپا در ناتو، اعمال تعریفههای تجاری علیه اروپا و به نوعی حفظ انحصار اقتصادی در برابر آن را در دستور کار داشته که اروپا نیز ادعای مقابله به مثل داشته است. اکنون آمریکا با بهره گیری از گرفتار بودن اروپا در بحران ساخت ترکیه، سعی دارد تا اروپا به پذیرش زیادهخواهیهای خود در عرصه اقتصادی ، ناتو و نیز اعمال تحریمها علیه سایر کشورها وادار سازد. ترکیه نیز با آگاهی از حمایت آمریکا از تحریمهای احتمالی اروپا نگرانی نداشته و حتی سعی خواهد داشت تا از مقوله تروریسم و آوارگان برای امتیازگیری ازاروپا بهره گیرد. با توجه به این شرایط اروپا برای رهایی از این وضعیت یک گزینه بیشتر ندارد و آن پایان دادن به سیاستهای تهدیدی و تحریمی علیه سوریه، رویکرد تعاملی و پیروی از نظام حاکم بر سوریه به ریاست جمهوری اسد است که میتواند زمینهساز شکسرت طرحهای آمریکا باشد.
نویسنده: قاسم غفوری